ლათინური ენა/გრამატიკა/ზედსართავი სახელი
პირველი და მეორე ბრუნების ზედსართავი სახელები
[რედაქტირება]ზედსართავი სახელი სქესში, რიცხვში და ბრუნვაში ყოველთვის ეთანხმება არსებით სახელს, რომელსაც ერთვის. მაგალითისთვის მოყვანილია ზედსართავი სახელის magnus (დიდი) ბრუნვა.
| მამრ. | მდედრ | საშუალო | |
|---|---|---|---|
| Nominativus | magnus | magna | magnum |
| Genetivus | magni | magnae | magni |
| Dativus | magno | magnae | magno |
| Accusativus | magnum | magnam | magnum |
| Ablativus | magno | magna | magno |
| Vocativus | magne | magna | magnum |
| მამრ. | მდედრ | საშუალო | |
|---|---|---|---|
| Nominativus | magni | magnae | magna |
| Genetivus | magnorum | magnarum | magnorum |
| Dativus | magnis | magnas | magnis |
| Accusativus | magnos | magnas | magna |
| Ablativus | magnis | magnas | magnis |
| Vocativus | magni | magnae | magna |
ანალოგიურად იბრუნება სხვა ზედსართავებიც, მაგ. meus, -a, meum, multus, -a, -um, pauci, -ae, -a (მხოლოდ მრავლ.)
-ius-ით დაბოლოებული ზედსართავი სახელები
[რედაქტირება]პირველი და მეორე ბრუნების 9 ზედსართავი სახელი არაწესიერია, მათი გენეტივი სრულდება -ius-ით, ხოლო დატივი -i-თ. ისინი იბრუნებიან ჩვენებითი ზედსართავი სახელების მსგავსად. მრავლობითში კი ისინი იუღლებიან როგორც წესიერი ზედსართავი სახელები. ქვემოთ ცხრილში მოყვანილია მათი ბრუნების მაგალითი მხოლობით რიცხვში. მაგალითისთვის აღებულია ზედსართავი სახელები solus -a -um (მარტო) და alius, alia, aliud (სხვა).
| M | F | N | M | F | N | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Nom. | solus | sola | solum | alius | alia | aliud |
| Gen. | solius | solius | solius | alterius | alterius | alterius |
| Dat. | soli | soli | soli | alii | alii | alii |
| Acc. | solum | solam | solum | alium | aliam | aliud |
| Abl. | solo | sola | solo | alio | alia | alio |
ამ ჯგუფის 9 ზედსართავის დამახსოვრება ადვილია აკრონიმით UNUS NAUTA, რომლის ყოველი ასოც ასახავს ამ ზედსართავების პირველ ასოს.
- Unus -a -um (ერთი)
- Nullus -a -um (არც ერთი)
- Ullus -a -um (ნებისმიერი)
- Solus -a -um (მარტო)
- Neuter, neutra, neutrum (არც ერთი, არც)
- Alius -a -ud (სხვა)
- Uter, utra, utrum (ერთ-ერთი (ორიდან))
- Totus -a -um (სრული)
- Alter, altra, altrem (სხვა (ორიდან))