ლათინური ენა/გრამატიკა/ზმნის უღლება
ლთინურ ენაში არსებობს ზმის უღლების ოთხი ტიპი.
პირველი უღლების ტიპი
[რედაქტირება]პირველი უღლების ტიპის ზმნების პერფექტი სრულდება -avi-თ, სახელზმნა იწარმოება სუფიქსი -atum-ით და ინფინიტივი -are-თი.
laudare
|
მეორე უღლების ტიპი
[რედაქტირება]მეორე ტიპის უღლებით იუღლება ზმნების ნაწილი, რომლებიც ინფინიტივს -ere სუფიქსით წარმოწმნის.
monere
|
მესამე უღლების ტიპი
[რედაქტირება]მესამე ტიპის უღლება ყველაზე პრობლემატურია, ვინაიდან ამ უღლების ზმნები ფუძეში შეიცავენ მოკლე უმახვილო -e-ს, რომელიც უღლებისას შესაძლოა სხვა ბგერად გარდაიქმნას.
monere
|
ყურადღებით იყავით, მეორე და მესამე უღლების ზმნების განსხვავებაში.
როდესაც მესამე უღლების ზმნის პირველი პირი სრულდება -io-თი, მაშინ უღლება შემდეგი სქემით ხდება:
capere, capio
|
ამ ზმნების ინფინიტივი მესამე უღლებას ეკუთვნის, ხოლო იუღლებიან როგორც მეოთხე უღლების ზმნები.
მეოთხე უღლების ტიპი
[რედაქტირება]მეოთხე უღლების ზმნების ინფინიტივი მთავრდება -ire-თი. თვალსაჩინო მაგალითია ზმნა audio, audire, audivi, auditum. ეს ზმნები შემდეგი სქემით იუღლებიან:
| მხოლ. | მრავლ. |
|---|---|
| audio | audimus |
| audis | auditis |
| audit | audiunt |
როგორც ხედავთ ისინი იუღლებიან როგორც პირველი და მეორე უღლების ზმნები, ერთი განსხვავებით, მრავლობითი რიცხვის მესამე პირში, პირის ნიშანს წინ u ერთვის.